Op de plek, waar jij nu zit of staat hebben al duizenden mensen gelopen, gespeeld, gerend, gelachen of gehuild. Er was eerst niks. Mensen hebben hier toen, op deze grond een begin gebouwd en misschien vervolgens weer afgebroken. Weer opgebouwd en waarna het allemaal weer verwoest is in de oorlog. Dat allemaal heeft geleid tot hoe alles om je heen eruit ziet als het nu is.


Het Heemraadsplein heeft al een lange geschiedenis. Het ligt aan de Heemraadssingel dat tot de tweede wereldoorlog bestond uit een prachtige boulavard en woningen waar veel directeuren van bedrijven woonden. Deze hebben nu ook nog een bekende klank, zoals Coebergh, De Rotterdamsche Lloyd, Vroom en Dreesman, Wilton, RDM, Jungerhans, Nijgh & van Ditmar, Jamin, Siebel, Van den Bergh's Fabrieken, Van Nelle en de Holland America Lijn.

Op 29 november 1944 wordt er een luchtaanval op een aan de Heemraadssingel gelegen SD-kantoor(Sicherheidsdienst)uitgevoerd. Het pand wordt helaas niet getroffen, al raakt het door de luchtdruk beschadigd. De gemeentepolitie registreert 45 doden en 13 zwaar gewonden op straat en in vernielde woningen in de omgeving. Hierdoor kunnen wel 11 verzetsmensen uit het gebouw ontsnappen. Op 21 december 1944 doen 75 verzetsleden een poging om de archieven van de SD in het pand te vernietigen en gevangenen te bevrijden. Deze actie mislukt. Wanneer de Canadezen op 8 mei 1945 de stad intrekken, richten zij op de Heemraadssingel en -plein een kampement in. Vanaf de jaren dertig verlieten de meer welgestelde bewoners de singel om zich buiten Rotterdam te vestigen.

De vernietiging van het centrum zorgt voor een groot tekort aan bedrijfshuisvesting en de gemeente reserveert een deel van de panden voor bedrijven en instellingen. De eerste twintig jaar na de oorlog is er een opvallende concentratie van bejaardentehuizen.

Rond 1973 is het prostitutieprobleem in Rotterdam-West groot, met name rond de Binnenweg, maar ook aan de Heemraadssingel en -plein, waar een handvol bordelen is gevestigd.

In 1984 wordt de G.J. de Jonghweg aangewezen tot gedoogzone voor heroïneprostitutie. De tippelprostitutie waaiert steeds meer uit naar de Heemraadssingel en zorgt voor de komst van verschillende drugspanden. De Heemraadssingel en -plein bevinden zich duidelijk in een neergaande spiraal.

Door onder andere de protesten in 1995 leiden ertoe dat de gedoogzone wordt verplaatst.

In 2000 wordt het Heemraadsplein heringericht. Hieraan zijn jaren van discussie voorafgegaan. Het ontwerp dat uiteindelijk wordt uitgevoerd, heeft niet de instemming van bewonersorganisaties als Boulevard, omdat dit de ontmoetingsfunctie van het plein onvoldoende versterkt.

Op 31 augustus 1905 werd voor de eerste maal, in het plantsoen aan het Heemraadsplein, een muziektent geplaatst, waar de muziekvereeniging “Piet Hein” van Delfshaven haar eerste uitvoering gaf.

uit:
Rotterdamsch Nieuwsblad
31 maart 1906

In de verlichte tent op het welgelegen Heemraadsplein, waarop het jonge geboomte zich al tot respectabelen omvang gaat ontwikkelen, waardoor de naam “plantsoen” of “park” meer ter plaatse wordt dan “plein”, zaten gisterenavond weer vaardig de leden van de Harmonievereeniging “Het Westen”, onder leiding van hun wakkeren directeur Scherer, om tot besluit van den feestdag, een welgekozen programma af te spelen. Men kon er waarlijk verbaasd van staan, hoe de muzikanten zich nog zóó van hun taak konden kwijten, na den wel zeer vermoeienden dag van des morgens kwart voor zessen af, toen men zich reeds moest vereenigen in het gebouw Aelbrechtsstraat 16, vor de reveille en koraal aan de Rochussenstraat.

In het ruime plantsoen en langs de breede, mooie allee’s, die het begrenzen, was de aandacht groot voor hetgeen ten gehoore werd gebracht en ook in dit stadsdeel was weer opmerkelijk de gepaste feststemming, zonder een enkelen wanklank.

Het Gemaal

Gemaal Heemraadsplein is gebouwd in 1918. In eerste instantie zou het gemaal door stoom worden aangedreven, maar uiteindelijk werd in 1915 besloten om een elektrisch gemaal te bouwen. Ondanks een storm van protesten ging de bouw van start. Omwonenden waren bang voor de stank en het verdwijnen van al het aanwezige groen.

Maar nu, bijna een eeuw later, functioneert dit gemaal nog steeds naar behoren, mede dankzij de grondige renovaties die het in de loop der jaren heeft ondergaan.

Vroeger op het Heemraadsplein